Tekne Türleri Nelerdir? Hangi Tür Tekneler Vardır? Detaylı bilgi için içeriğe göz atabilirsiniz.
Yat Nedir?
Yat kelimesi Türkçe’de ilk yazılı kaynak olarak Yeni Türkçe Lügat(1924) geçmektedir. İngilizce olan “yacht” su üzerinde seyir yapan tekne kelimesinden türetilmiştir. İngilizceye ise Flemenkçe olan avcı teknesi anlamındaki “jachtschip” sözcüğünden türetilmiştir. Flemenkçe “jagen” av,takip kelimesinden meydana gelmektedir. Türkçede yat su üzerinde motorlu veya yelkenli çeşitli materyallerden yapılan taşıtlara söylenen bir genel isimdir. Ancak motoryatlara da sadece yat denilebilmektedir.
Tekne Nedir?
Su üzerinde kalabilen, yüzme kabiliyeti olan gövdeye sahip deniz araçlarına verilen genel isimdir. En eski kökeni Antik yunanca ustalık, maharet anlamındaki “tekhne” sözcüğüne dayanmaktadır. Türkçede bazen tekne ve yat aynı anlamda kullanılmaktadır. Aslında ikiside bir genel isim olmasına rağmen anlamca yakınlık olan tekne çeşitleri vardır. Örneğin motoryatlara yat daha çok denmektedir. Tenezzüh teknelerine ise tekne daha çok denmektedir.
Gezi Amaçlı Tekneciliğin Kısa Tarihi
Tekneler deniz tutkunları için olmazsa olmaz araçlar. Tarih boyunca da teknelere ve tekneciliğe bakış değişmiştir. Gezi, hobi gibi sosyal aktiviteler açısından inceleyelim. Tekneciliğin tarihi dendiğinde taşımacılık anlamında değil gezi veya hobi amaçlı teknelerin tarihi 17. Yüzyılda Hollanda’da başladı. Yat anlamında 1660 yılında İngiltere Kralı 2. Charles’a bir jest olarak “mary” isimli tekne hediye edilmiştir. Bu tekne ingiltere’nin ilk gezi amaçlı teknesidir. Taşımacılık için kullanılanların yanısıra gezi amaçlı tekneler çok daha küçük idi. 19. Yüzyıldan itibaren ise bu amaçla kullanılan teknelerin arttığını görmekteyiz. Bu süreçte tekne türleri de çeşitlenmiştir.
Tekne Gövdeleri türlerine göre sınıflandırılması
Tekne imalatı açısından tekne türlerinde gövde şekline göre ikiye ayırabiliriz. Gövde yapıları tasarlanma mantığı olarak “suyu yarıcı” veya “suda kayıcı” özelliktedir. Tekne türleri gövdeleri burada ayrılmaktadır. Tabi ki her biri suda hareket edebilmek için belirli bir suyun yerini değiştirir. Ancak suda kayıcı tekneler suyu yarıcı olanlara göre çok daha az bir suyun yerini değiştirirler. Teknelerin hareket etmek için ittikleri su ile yer değiştirirler. Bu suyun yer değiştirmesine deplasman denir. Suyu yarıcı tekneler deplasmanlı teknelerdir. Ve bu deplasman hesaplanabilir. S
uda yarıcı mı suda kayıcı mı olup olmadığı birçok olguya etki eder. Örneğin yakıt maaliyeti, hız, ağırlık gibi. Günümüzde tekneler çoğunlukla ahşap türevleri veya fiber malzeme türevlerinden yapılmaktadır. Ahşap çeşitleri arasında günümüzde en popülerleri tik ve maundur. Eski zamanlarda ahşap tekneler için çam ve meşe gibi ağaçlar daha çok kullanılmaktaydı. Ülkemizde ise tekne yapımı köklü bir geleneğe sahiptir. Ahşap tekne imalatı olarak nam salmış Bodrum’un Guletlerini örnek verebiliriz. Ahşap tekneler fiberlere göre ucuz maliyetlidir. Ancak ahşap türevi teknelerin bakımı fiber olanlara göre daha zordur. Fiber teknelerin imalatı ise ahşaplara göre daha uygundur. Hafif olmaları, izolasyon kaliteleri ve güzel görünümleriyle öne çıkarlar. Fiber teknelerin bakımları ahşaplara göre daha kolaydır.
Tekneler gövde türlerine göre temelde 5 e ayrılmaktadır. Bunlar şu şekildedir; Derin V Taban, Yayvan V Taban, Düz Taban, Çoklu Gövde, Yuvarlak taban.
Derin V taban tekneler gayet dengeli ve dayanıklılardır. Alabora ve denge kaybı riski düşüktür. Ancak ağırlıklarından dolayı güçlü motor gerekmektedir.
Yayvan V Taban tekneler ortalama hızlarda dengelidirler. Düz tabanlı teknelere göre daha çok taşıma kapasiteleri vardır.
Düz Taban tekneler genellikle çok derin olmayan sularda kullanılır. Hafiftirler ancak taşıma kapasiteleri düşüktür.
Çoklu Gövde tekneler manevra kabiliyeti zayıftır. Geniş güverte alanları vardır. Normal hızlarda aşırı dengelidirler. Dalgalı denizlerde seyir yapmak kolay değildir.
Yuvarlak taban tekneler su üzerinde kolay hareket ederler. Alabora riski yüksektir. Su yüzeyinde kayarak kolayca ilerlerler.
Yat ve Tekne Türleri Nelerdir?
Motoryat
Gezi, hobi ve turizm temalı kullanılan yatların en hızlı çeşididir. Motorlu bir şekilde hareket ederler. Motoryatlar tek motorlu ve çift motorlu olabilmektedirler. Lüks görünümleri ile hız ve konforu birlikte sunarlar. Mürettebatlı ve mürettebatsız olarak kiralanabilirler. Dizel veya benzin tahriklidirler. Ortalama hızları normal deniz durumunda 17-20 knot olabilmektedir. Uzunlukları 8 metreden başlar ve süperyatlarda dahil edildiğinde 180 metreye kadar çıkabilmektedir. Yakıt maliyetleri olarak tekne çeşitleri arasında genellikle daha yüksektir. Motoryatlar hem lüks kamara yapılarına hem de ön güvertede güneşlenme imkanına sahiptir. Yarış için üretilmiş motoryatlarda mevcuttur. En hızlı motoryatlar 25-30 knot hızlara çıkabilmektedir. Genellikle fiber malzemeden yapılmakla beraber ahşap modelleride mevcuttur.
Katamaran
Katamaranlar birbirine paralel olarak bağlanmış iki gövdeden oluşan deniz araçlarıdır. Etimolojik olarak Tamilcedeki birbirine sabitlenmiş kütükler anlamındaki “kattumaram” dan gelmektedir. Gezi, hobi ve turizm amaçlı kullanılırlar. Katamaran tipi teknelere sadece tatil amaçlı olanlar değil arabalı feribotlarda örnek verilebilir. Katamaranların kökenleri Srilankaya gitmesine rağmen dünyanın heryerinde kullanılmaktadırlar. Ağır deniz şartları için pek uygun olmayan bir tekne türüdür. Yapısından dolayı manevra kabiliyetleri düşüktür. Çoklu gövdeli teknelerdirler. Deniz üzerinde düz bir şekilde gidebilmeleri de bir diğer avantaj ve konfor sağlamalarıdır. Katamaranların deplasmanları yani su değiştirme hacimleri diğer tekne türlerine göre düşüktür. Güverte ve iç alan hacimleride nispeten azdır. Tarihine baktığımızda ise gemi inşa açısından Güneydoğu Asya’dan dünyaya yayılan katamaranlar için 20. Yüzyıla kadar yelkenli yapıya odaklanıldı.
Gulet
Ege’nin ve Akdeniz’in tekne tatili denildiğinde ilk akla gelen tekne türü gulettir. Guletler hem motorlu hem de yelkenli deniz araçlarıdır. Etimolojik olarak flemenkçe’deki “goleta” kelimesinden gelmektedir. Gulet tipi tekneler genellikle ahşap türevi malzemeden yapılmaktadırlar. Türkiye’ye özgü tasarımları olmakla beraber tüm dünyada bunları görebilirsiniz. Bu tekne tiplerinde lüksü ve konforu motoryatlara göre daha uygun maliyetli yaşayabilirsiniz.
Tenezzüh Teknesi
Tenezzüh tipi tekneler genellikle konaklamasız bir şekilde yapılan günübirlik veya saatlik turlarda kullanılan teknelerdir. Küçük, orta ve büyük hacimde olabilmektedirler. 12 kişiden daha az kişi taşıyan tekneler tenezzüh teknesi olamaz. Gezinti tenezzüh tekneleri kişi sayısı bakımından 12-1.000 kişi arası yolcu kapasitelidir. Belirli bir kişi sayısına oranla tuvalet bulundurmak zorundadırlar. Ayakta ve oturaklı yolcu kapasiteleri vardır. Hem turizm amaçlı hem de ulaşım amaçlı kullanılabilirler. Günümüzde İstanbul boğazındaki birçok tenezzüh teknesi ile davet organizasyonları yapılabilmektedir. Davet yapılabilen tenezzüh tekneleri genellikle çelik sac malzemeden yapılmaktadır. Deplasmanlı teknelerdir.
Balıkçı Teknesi
Balıkçı tekneleri bir tekne türleri içerisinde en çok balıkçılık faaliyeti için kullanılan teknelerdir. Balıkçı gemisi olan gırgırlardan daha küçüktürler. Deplasmanı düşük bir olan tekne tipidir. Motorlu ve motorsuz formlardadırlar. Balıkçı tekneleri genellikle kamarasızdır. Balıkçılık faaliyetleri veya küçük gezintiler için kullanılırlar. Balıkçı tekneleri balık turu için balık bulucuya sahip olabilmektedir.
Yelkenli Tekne
Yelkenli teknelerin en ayırt edici özelliği yelken donanımlarıdır. Tek bir gövdeye sahiptirler. Günümüzde genellikle hem motorlu hem yelkenli şekilde üretilmektedir. Genellikle yuvarlak tabanlı teknelerdir. Hem tatil amaçlı hem yelken sporu için kullanılabilir. Yelkenli tekne boyutları 9 metreden başlayarak 32 metreye kadar çıkabilmektedir. Yelkenli yarış tekneleri olarak bir sınıfı daha mevcuttur. Yelkenli yarış tekneleri sürat odaklıdır.
Sürat teknesi
Sürat tekneleri suda kayıcı teknelere en iyi örnektir. Hafif yapıdadırlar. En hızlı modelleri 325 km/saat hıza çıkabilmektedir. Hem hobi ve gezi amaçlı hem de ulaşım amaçlı sıkça kullanılmaktadırlar. Sürat teknelerinin genellikle üstü açıktır. Kamaraları olmayan bu araçlar genellikle konaklama için üretilmez. Hem açık denizlerde hem de sığ sularda kullanılabilirler. Ticari sürat tekneleri ve şahsi sürat tekneleri olarak ruhsatlanabilirler. Yüksek beygir gücüne sahiptirler. Genellikle derin v tabanlıdırlar.
Şişme Botlar
Şişme botlar hem motorlu ve hem motorsuz olabilmektedir. Suda kayıcı özelliktedirler. Güçlü naylon benzeri malzemeden yapılmaktadırlar. Şişme botların satın alım süreci gayet kolaydır. Şişme botlar kıç bölümlerindeki bir motorla hareket ettirilirler. Genellikle balıkçılık, gezinti ve ulaşım amaçlı kullanılırlar. Taban yapıları 3 e ayrılabilir. Bunlar; ahşap tabanlı şişme botlar, ızgara tabanlı şişme botlar, alüminyum tabanlı şişme botlar.
Tekne kiralamak için Teknevia‘yı tercih edebilirsiniz.
