Türk lokumu, binbir çeşit baharat, kuruyemiş ve şekerlemeler, hediyelik eşyalar ve kuyumcular. Hepsinin bir arada bulunduğu, İstanbul’da ilk akla gelen yerlerden biridir Mısır Çarşısı. Oryantalist ambiyansa sahip olan Mısır Çarşısı, İstanbul’un en eski kapalı çarşılarından biri olmasının yanı sıra Eminönü’de yer almaktadır. Eminönü Mısır Çarşısı, özellikle haftasonları yerli ve yabancı turistlerin akınına uğrayan, lokum ve baharat kokularıyla herkesi mest eden birkaç asırlık kültürel bir uğrak noktası.
Farsça’dan gelen çarşı kelimesi, anlamları “dört” ve “taraf, sokak” olan “cahar” ve “su” sözcüklerine dayanmaktadır. Şehrin günün her saatinde en hareketli bölgelerinde yer alan çarşılar, genellikle sokaklara açılan uzun bir caddede yer almaktadır. İstanbul ise konumu itibari ile ticaret alanında stratejik bir öneme sahip olması nedeniyle hem Bizans hem de Osmanlı döneminde en canlı ticaret bölgelerinden biri olarak bilinmektedir. Doğu ülkelerinden gelen dokuma halılar, ipek kumaşlar, değerli taşlar ve baharatlar başta olmak üzere birçok ticari ürün Avrupa’ya götürülmeden önce İstanbul’da toplanmaktadır. Özellikle Osmanlı limanlarına gelen ticari ürünler limana yakın bölgelerdeki çarşı ve hanlara, satılmak üzere ulaştırılmaktadır. İstanbul’da bu ticari merkezlerin bulunduğu bölgeler ise pek fazla değişime uğramayarak aynı şekilde kalmıştır. Eski dönemlerdeki çarşı merkezinin bulunduğu yer bazı Bizans kaynaklarında yer almış ve Ayasofya civarlarından başlayıp günümüzdeki Beyazıt ve Şehzadebaşı’na, oradan da Aksaray Koska’ya uzandığı bilgisi bulunmaktadır. Üstelik kaynaklarda çarşının küçük bir bölgesinin şimdiki Kapalı Çarşı ve Sirkeci’yi de kapsadığı da söylenmektedir. Bunun yanı sıra Osmanlı kaynaklarına bakıldığında ise Türklerin gelişme kaydederek ticaret ağını Kapalıçarşı merkezinden Tahtakale, Sirkeci ve Eminönü’ye doğru genişlettiği görülmektedir.
Mısır Çarşısı Eminönü Çiçek Pazarı’nın yanında ve Yeni Camii’nin arkasında yer almaktadır. Çarşı başlarda Padişah III. Murad’ın eşi olan Safiye Sultan’ın verdiği emir ile camiye gelir getirmek amacıyla Yeni Camii Külliyesi’ne ait bir kısım olarak inşa edilmiştir. İnşaatına 1597 yılında başlanmış olsa da uzun bir ara verilerek 1663 yılında Sultan IV. Mehmet’in annesi Hatice Turhan Sultan tarafından tamamlattırılmış ve ufak çaplı bir törenle açılmıştır. Mimarları Mustafa Ağa ve Davut Ağa olan tarihi Mısır Çarşısı, 17. yüzyılda “Yeni Çarşı” ve “Valide Çarşısı” olarak anılsa da dükkanlarda satılan ürünlerin büyük bir kısmının Mısır’dan gelmesi nedeniyle 18. Yüzyıl sonlarına doğru “Mısır Çarşısı” olarak bahsedilmiştir.
Daha çok Mısır Çarşısı olarak anılan çarşıya 1874 yılında Edmondo de Amicis adlı seyyahın seyahatnamesinde yer verdiği görülmektedir. Tarihi Mısır Çarşısı’nı şu şekilde dile getirmiştir Edmondo: ‘’İçeriye girer girmez insanın burnuna öyle keskin bir nebat kokusu çarpar ki, neredeyse gerisin geri dönülür. Burası, Hindistan, Suriye, Mısır ve Arabistan’dan gelen her türlü baharatın dolanarak, odalıkların ellerini yüzlerini boyayan, evlere, hamamlara, ağızlara, sakallara ve yemeklere güzel kokular veren, asabi paşalara kuvvet kazandıran, muhteşem şehre hayal, sarhoşluk ve keyif dağıtan esans, hap, toz, merhem haline döndüğü Mısır Çarşısı’dır. Çarşıda biraz yürüyünce insan sersemlemeye başlar ve hemen uzaklaşır oradan; fakat bu sıcak ve ağır havayla, sarhoş edici kokuların tesiri, açık havaya çıkınca bile, bir müddet devam eder ve zihninizde Şark’ın en mahrem ve en manalı izlerinden biri olarak dipdiri kalır.”.
Mimari anlamda L şeklinde inşa edilen Mısır Çarşısı esasında iki ayrı çarşının bir araya gelmesinden ortaya çıkmaktadır. Yapının içinde altı adet kapı bulunmakla beraber yaklaşık 106 adet dükkan yer almaktadır. Bazı dükkanlar kolaylıkla bulunabilmek amacıyla dükkanın önüne kayık, devekuşu yumurtası, püskül gibi semboller kullanmaktaydı. Böylelikle çarşıdan alışveriş yapan halk, ürünü nerden aldığını bir başkasına sembolleri belirterek kolaylıkla söyleyebilmekteydi.
L şeklindeki çarşının iki kolunun birleştiği noktaya “Dua Meydanı” denmesinin yanı sıra dükkanlar ilk olarak aktar ve pamuk ticareti yapan esnafa tahsis edilmiştir. Günümüzde ise Mısır Çarşısı içinde baharatçılar ve aktarların peşi sıra kuyumcular ve hediyelik eşya dükkanları başta olmak üzere çeşitli dükkanlar da faaliyet göstermektedir. Çeşit çeşit lokumların ve baharatlarının kokusuna tütsü kokusu da eşlik edince Mısır Çarşısı’nda yapılan alışverişler ve gezintiler insanları başka bir diyara götürüyor.
Mısır Çarşısı Nerede?
Adres: Mısır Çarşısı, Rüstem Paşa, Erzak Ambarı Sok. No:92, 34116 Fatih/İstanbul
İstanbul’un Eminönü semtinde yer alan tarihi Mısır Çarşısı, o bölgede bulunan Yeni Cami’nin arka kısmında ve Çiçek Pazarı’nın yanında yer almaktadır.
Mısır Çarşısı Yol Tarifi
Merkezi konumda bulunan Mısır Çarşısı’na otobüs, tramvay, vapur, metro veya özel araba ile rahatlıkla ulaşılabilmektedir. İETT’nin kendi sitesinden uygun olan otobüsü bulduktan sonra Eminönü’ne ulaşarak indikten sonra Yeni Camii yönüne yürüyerek çarşıyı bulabilirsiniz. Denizyolu kullanarak Üsküdar, Kadıköy, Rumeli Kavağı ve Kabataş’tan kalkan vapurlar aracılığı ile Eminönü’ne ulaştıktan sonra yine Yeni Camii yönünde yürüyerek çarşıya ulaşılabilmektedir. Bağcılar-Kabataş tramvayını kullanmak isteyen ziyaretçiler ise Eminönü durağında inerek kısa bir mesafe yürüdükten sonra Mısır Çarşısı’na ulaşabilmektedir. Metro kullanarak gelmek isteyenler Yenikapı-Hacıosman metrosunda Haliç durağında inip yaklaşık 20 dk yürüyerek veya Karaköy tramvay durağından 1 durak uzaklıkta olan Eminönü’ne ulaşıp Yeni Camii yönünde yürüyebilirler.
Mısır Çarşısı Pazar Günü Açık mı?
Haftanın 7 günü de açık olan Mısır Çarşısı haftaiçi ve Cumartesi günleri 8:00’de açılırken Pazar günleri 9:30’da ziyaretçileri kabul etmektedir. Kapanış saati ise haftaiçi ve pazar günleri 19:00’da, cumartesi ise 19:30’da olmaktadır. Bunların yanı sıra tüm dini bayramlarda ve 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda kapalıdır.
